Patroonherkenning

Patroonherkenning is een thema uit de psychologie aangaande de wijze, waarop een individu -soms razend snel- uit brokstukken informatie (stimuli) een beeld opbouwt, waarop het toekomstige gedrag kan worden gebaseerd.
Dit is van groot belang in overlevingsstrategieën, waarbij -gebaseerd op een klein brokje informatie- snel besloten kan worden tot vluchtgedrag of juist anderszins.
Patroonherkenning is typisch een proces, dat onder invloed van evolutieprocessen is gedefinieerd en aangepast tot dat wat het nu is.
De omstandigheden, waaronder dit heeft plaats gehad verdienen de aandacht.
Daarbij gold het principe "better safe than sorry". Ofwel, patroonherkenning is vooral zo ingesteld, dat het voor gevaren waarschuwt, die zich mogelijkerwijs aandienen en waarop onmiddellijk moet worden gereageerd. In oorspronkelijke omstandigheden dus ook bestemd voor puur lijfsbehoud.
Individuen, die hier het meest bekwaam in, cq. meest vatbaar voor zijn, lopen de kleinste kans onnodig te worden verschalkt. Zij hebben de grootste kans hun genenmateriaal te vererven.
Genen, die een snelle -soms onnodig snelle- patroonherkenning bevorderen hebben dus een voorsprong.
Op dit punt is vergissen niet alleen menselijk maar ook wenselijk. Je kunt je maar beter 10x vergissen, om te voorkomen dat je de elfde keer wordt opgegeten.
Op twee onderdelen van het DNA-bewijs is sprake van een onjuiste patroonherkenning. Er is sprake van een onterechte patroonherkenning rond de roze-rode vlekken, ik schreef er vaker over en geef zo nog eens een overzicht. En er is sprake van een onterechte patroonherkenning rond spoor ARA852#10.
In beide gevallen is dit moeilijk uit te leggen. Daarom, dat ik dat eens met een plaatje probeer.

Over dit plaatje heb ik nu een simpele vraag: Wat zie je hier?
Lees nu de volgende bijdrage.

Ik verwacht hier twee antwoorden:

1. twee groene stippen
2. twee groene stippen op een blauwe achtergrond

Bij nader inzien is het tweede antwoord natuurlijk beter.




Maar is het afdoende? Volgens mij soms wel, maar ook vaak niet. Daarom heb ik een nieuw plaatje:


Dit vraagt toch om een heroverweging, zou ik zeggen. De stippen zijn weliswaar nog steeds groen, maar de respons op dat gegeven, de betekenis ervan, is ineens een andere geworden.

Die nadere overweging ontbreekt nu in de vaststelling anno 2004 van de betekenis van ARA852#10. Deze gaat uit van één bloedvlek in een omgeving met meerdere vondsten van DNA van Louwes.
Uit de vondst van die ene bloedvlek op een ondergrond, die steeds DNA van Louwes bevatte (dus ook in de omgeving van die vlek), werd geconcludeerd, dat het bloed ook van Louwes afkomstig was.
De achtergrond was dus blauw en de stip werd hierdoor groen.
Maar in 2006/7 kwamen de kaarten héél anders te liggen....

In 2006 schoot het OM in de verdediging en vroeg om aanvullend DNA onderzoek van het NFI.
Bekijk je de rapportage van het NFI in detail, dan blijkt, dat het NFI ook in de verdediging schoot. Zij liet bepaalde mogelijkheden tot opheldering duidelijk liggen en droeg suggestieve ideeën aan, die Louwes nog eens extra schaadden. Daarover wellicht elders.

Maar wat vond het NFI?
In de eerste plaats een tweede spoor DNA op de plaats van een nog kleiner bloedvlekje. Weer in de zone van de DNA-deposities van Louwes (kraag en schouders van de blouse), dus vergelijkenderwijs gesproken in het blauwe vierkant. Dit was spoor ARA852#42. Daarover werd redelijk wat ophef gemaakt. Het was een mooi aangrijpingspunt, om de herziening van Louwes de grond in te boren (maar niet het enige overigens).

Er werden echter nog meer sporen onderzocht, bijna honderd. Allemaal aan de voorzijde. In totaal leverde dit het volgende patroon op:


In totaal werden 100 bloedsporen onderzocht, waarvan 9 geen enkele DNA-piek vertoonde en nog een tiental niet kon worden gematched. Dus bijna 20% van de sporen kon niet worden gelinked aan enig individu, terwijl er toch bloed aanwezig was.
Deze opmerkelijke vondst passeerde zonder enig relevant commentaar. Bestudeert men het grotere geheel nogmaals, dan zien wij, dat de voorzijde van de blouse een kleine vierkante meter als oppervlak heeft, en de zone, waarop Louwes zijn DNA achterliet, daarvan al gauw een kwart is (de schouderpartijen). Ofwel, statistisch verwacht je, dat van het type 'bloedvlek ongemerkt' er al gauw twee in de zone 'DNA Louwes' belanden...
Twee gele stippen lijken dan groen.

En er is meer. In het jongste boek van Derksen (Leugens over Louwes) staan de DNA-gegevens van Louwes en het slachtoffer weergegeven, evenals het DNA-profiel van ARA852#10.
Zoals al vaak is betoogd, bevat ARA852#10 een drietal kenmerken, die door het NFI zijn betiteld als am-kenmerken. A priori kun je dus niet van een enkelvoudig profiel spreken, maar dat deed het NFI desondanks toch.

De posities van deze drie kenmerken vallen samen met de posities van drie kenmerken van het profiel van het slachtoffer.

Maar het is nog wilder:
Het slachtoffer heeft -net zoals iedereen- een profiel met 20 autosomale kenmerken, waarvan er enkele met zichzelf samenvallen (net zoals bij bijna iedereen). Namelijk 6. Dit levert een profiel op met 14+3 pieken, waarvan de pieken, die tot dat drietal behoren, tweemaal zo sterk zijn als de overige 14.
Juist over die drie pieken gaat het hierboven!!



De rode pijlen duiden de am-kenmerken (van het slachtoffer aan). De groen pijlen duiden aan, waar de profielen van Louwes en het slachtoffer samenvallen. Voor de overige pieken (en de verklaring ervan) zie: pagina over het electroferogram van vlek #10.

Degenen, die zover hebben meegelezen, zullen vragen hebben. Welke, dat weet ik niet. Misschien wel de vraag, hoe het kan, dat er bloedvlekken werden gevonden, waarin geen DNA-profiel kon worden aangetoond.

Die vraag kan ik beantwoorden. Vreemd genoeg ben ik het antwoord op die vraag nooit in forensische literatuur tegen gekomen.
Maar ik ken het antwoord wel. De basis ervan is vrij eenvoudig: rode bloedcellen bezitten geen celkern en dus ook geen DNA. Dat is een begin. Een vlek met alleen rode cellen ziet er gewoon uit als bloed. Maar waar is de rest dan, met name de witte bloedcellen, die toch wel vol zitten met DNA?

Ook die vraag laat zich vrij gemakkelijk beantwoorden. In de geneeskunde wordt namelijk uitbundig gebruik gemaakt van bloedpreparaten, waarin zich wel rode, maar geen witte bloedcellen bevinden (bepaalde afweerreacties worden zo omzeild). Die witte bloedcellen moeten er dus uit. Daar zijn meerdere methoden voor. Een hele populaire is het gebruik van een filter, gemaakt van het materiaal cellulose of cellulosederivaat (leukocyte adhesion):
doc.utwente.nl/9849/1/Bruil95mechanisms.pdf

De blouse van de weduwe was ook van katoen en geschikte cellulosederivaten. Het uitgestroomde bloed werd op de blouse verspreid, doordat er wat onbezonnen werd omgesprongen met de blouse. Zie de desbetreffende pagina's van mijn website over de blouse en over contaminatie.
Daardoor kwam bloed, dat zich reeds aan het katoen had gehecht in aanraking met nog niet bevlekte delen van de blouse en werden bij preferentie rode bloedcellen overgedragen. Et voilà: rode vlekken zonder DNA-profiel.

Onlangs kwam ik tot het besef, dat voor spoor #10 een andere extractiemethode (Chelex) werd gebruikt dan voor de 9 volgende sporen (QIAamp). De consequentie hiervan lijkt te zijn, dat speekselsporen (Louwes) beter worden gedetecteerd, dan bloedsporen van het slachtoffer. Zie voorts de uitleg op mijn website (http://www.deemzet.nl/6/2/2/links.htm).